Deze cursus, opgezet naar aanleiding van de heropening van het Gruuthusemuseum (voorjaar 2019), brengt de geschiedenis van de stad Brugge voor het voetlicht. Specialisten ter zaken brengen het verhaal van de stad door de eeuwen heen.
1. Het ontstaan van Brugge, van de vroegste periode tot 1127
De lezingenreeks start met het ontstaan van de Brugse regio vanaf de vroegste tijden. Landschap, topografie maar ook de stadswording tot 1127 komen aan bod. De resultaten van archeologische opgravingen vormen de basis voor dit verhaal.
Docente: Bieke Hillewaert
2. De groei van de middeleeuwse metropool
De 12e en zeker de 13e eeuw vormen in feite de belangrijkste periode uit de geschiedenis van Brugge, hoewel dit tijdvak steevast veel minder aandacht krijgt dan de late middeleeuwen.
Deze ‘volle’ of ‘hoge middeleeuwen’ vormen de achtergrond van de transformatie van een regionaal administratief centrum van de Vlaamse graven naar een industriële en handelsmetropool, waarbij de stad zowel in oppervlakte als qua bevolkingsaantal sterk expandeert.
Docent: Jan Dumolyn
3. De 'gouden eeuwen' van Brugge in de late middeleeuwen
Vanaf de 13e eeuw transformeerde Brugge zich van actieve handelsstad tot een centrum van luxenijverheden en mode, met de ambachten als drijvende kracht. Dit ging echter gepaard met grote sociale onrust en rivaliteit tussen de elitegroepen in de stad. Brugge werd sterk afhankelijk van de vraag naar hoogwaardige diensten en naar de uitbouw van de productie ervan. Verschuivingen in het handelsnetwerk kregen daardoor ook een grote impact op de lokale samenleving.
Docent: Peter Stabel
4. Vlaamse schilderkunst 1390 – 1520
De internationale handelsmetropool Brugge is voor de evolutie van de schilderkunst van de Vlaamse Primitieven van groot belang. De lezing volgt de evolutie van de schilder- en miniatuurkunst vanaf Jan van Eyck over Hans Memling tot na de dood van Gerard David.
Docent: Till-Holger Borchert
5. De Bruggelingen en hun materiële cultuur, 15e-16e eeuw
Het 15e-eeuwse Brugge was een laboratorium voor verbruiks- en productieveranderingen. Voortbouwend op recent onderzoek van Inneke Baatsen, Julie de Groot, Peter Stabel en Isis Sturtewagen, verkennen we de materiële cultuur en de Brugse binnenkamers in de 15e en 16e eeuw. Daarbij peilen we naar de impact van de grote economische en sociale transformaties op het dagelijkse leven van de Bruggeling, ook in tijden van tegenspoed, sociale polarisatie en ‘stedelijke krimp’.
Docent: Bruno Blondé
6. Leven en werken in Brugge, 1500-1794: economische en sociaal-demografische evolutie
Na 1500 heroriënteerde Brugge zich noodgedwongen op vlak van internationale handel en nijverheid. Lokale elites en ondernemers plukten hiervan de vruchten, maar het gewone volk verarmde zienderogen. Welke effecten had dit op leven, wonen en werken?
Docente: Heidi Deneweth
7. Het politieke culturele en religieuze leven in Brugge, 1500-1794
Na 1500 schikt Brugge zich vanuit een pragmatische loyauteit binnen het brede Spaans-Habsburgse en Oostenrijkse staatsverband. Even zet de protestantse Reformatie aan tot een opstandige beweging, maar het is uiteindelijk de katholieke Contrareformatie die de stad tot in haar diepste vezels zal tekenen. Ambtsadellijke families delen er de lakens uit.
Docent: Ludo Vandamme
8. Brugge in de 19e eeuw: een politieke, sociale en economische doorlichting
In de geschiedschrijving van de 19e eeuw moet Brugge afrekenen met een aantal hardnekkige clichés. Zo wordt Brugge al te dikwijls en te ongenuanceerd afgeschilderd als de armste stad van Vlaanderen en als een stad die de Industriële Revolutie volledig aan zich voorbij liet gaan. Wat klopt daarvan en hoe is deze beeldvorming ontstaan?
Docent: Jan Dhont
9. Kunst, cultuur en religie in negentiende-eeuws Brugge
Een cultuurgeschiedenis van 19e-eeuws Brugge, van classicisme tot internationaal symbolisme, langs standbeelden en stoeten voor artistieke helden en katholieke zaligen en de uitbouw van culturele en kerkelijke instellingen.
Docent: Stefan Huygebaert
10. Brugge in de 20e eeuw
Met amper drie burgemeesters in honderd jaar tijd (Amedé Visart de Bocarmé, Victor Van Hoestenberghe en Pierre Vandamme) gaat Brugge de 20e eeuw in. In 1970 volgt de fusie met de randgemeenten en verdubbelt de stad qua inwoners. De twee grote bewegingen (haven en toerisme) lijken te lukken, maar roepen begin 21e eeuw nieuwe vragen op voor de leefbaarheid van de stad en de regio.
Docent: Eric Van Hove
11. Brugge en het water
De band van Brugge met het water is altijd intens geweest. Zowel het ontstaan van de stad als haar middeleeuwse bloei zijn te danken aan de maritieme handel. En in het stedelijk landschap is het water een sterk beeldbepalend element.
Docent: Marc Ryckaert
12. Literatuur en muziek in Brugge
Een viertal hoogtepunten uit het rijke Brugse literaire verleden komen aan bod: het Gruuthusehandschrift (ca. 1400), de rederijkers Anthonis de Roovere (ca. 1430-1482) en Eduard de Dene (1505-1576), en Guido Gezelle (1830-1899).
Parallel daarmee worden deze vier hoogtepunten ook muzikaal geëxploreerd met de muziek uit het Gruuthusemanuscript, de polyfonie van Jacob Obrecht en uiteraard met de Gezelletoonzettingen van Brugse componisten zoals Joseph Ryelandt.
Docenten: Frank Willaert en David Vergauwen
Enkel voor wie deelneemt aan deze reeks bieden we nog twee rondleidingen en een stadswandeling aan. Na je inschrijving voor de cursus ontvang je een code waarmee je je kan inschrijven voor onderstaande activiteiten via onze website:
- Rondleiding: Vlaamse primitieven in Brugse kunstcollecties, Till-Holger Borchert
- Rondleiding: Brugs neoclassicisme, Tine Van Poucke
- Stadswandeling: Op zoek naar een 'nieuw' leven voor Brugge (1870-1914), Brigitte Beernaert
