Blijf op de hoogte
Inschrijven is niet meer mogelijk.
31426826687_31c2044c48_o

‘Roofkunst’

Cultuurgoed met/zonder papieren.

 

1: Inleiding

 

Kunstroof is van alle tijden en vindt wereldwijd plaats. Al in de Oudheid werden kunstschatten – in de nasleep van veldslagen en oorlogen – door overwinnaars meegenomen. In latere tijden was het niet anders. Ook de kolonisatie betekende een aderlating voor de veroverde volkeren. Cultuurgoed uit Amerika, Afrika, Azië en Oceanië werd brutaal vernietigd of verdween richting Europa. In 1860 plunderden Franse en Britse troepen het Oude Zomerpaleis in Peking.

Als gevolg van de Napoleontische oorlogen werden massa’s kunstwerken naar Parijs versleept en kwamen in het voormalige koninklijk paleis van het Louvre terecht. Dit was meteen de geboorte van het moderne museum. Soms werden objecten en kunstvoorwerpen op slinkse wijze ontvreemd en kwamen in westerse musea terecht. Denken we maar aan de Elgin Marbles uit het Parthenon, de Steen van Rosetta en de bronzen platen uit Benin in Londen, of de buste van Nefertiti in Berlijn.

In deze eerste bijeenkomst trachten we het thema af te bakenen. Cultuurhistoricus en antropoloog Joris Capenberghs is onze gids.

2: ExIt Congo [Museum]

 

In 2000 vond in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren een internationaal opgemerkte dubbeltentoonstelling plaats. Enerzijds werd het rijke maar complexe ‘sociale leven’ van de zogeheten ‘schatten’ in Tervuren doorgelicht: van het moment van hun creatie in Kongo over hun overzeese tocht naar België tot hun uiteindelijke ‘bestemming’ als museumstuk. Anderzijds kreeg Toma Muteba Lutumbue de kans om als eerste Congolese gastcurator het voormalige koloniale museum met hedendaagse artistieke expressie kritisch te bevragen. Joris Capenberghs tekende toen voor het concept en de algemene coördinatie.

Achttien jaar later doen we dit hachelijke avontuur nog eens over. En onderweg komen we te weten in hoeverre en op welke manier we dienen te spreken over roofkunst. Alleen al de collectie etnografica is vandaag één van de rijkste uit de wereld! Ook de actuele vraag over het hoe en waarom van restitutie verdient onze aandacht.

 

3: Kunstroof tijdens de nazi’s

Terwijl de Tweede Wereldoorlog dood en vernieling bracht, vond er onder de radar een gigantische kunstdrainage plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten de nazi’s kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Ook uit België.

Standaardjournalist Geert Sels ging op zoek langs welke trafieken belangrijke schilderijen van Memling, Van der Weyden, Jordaens en Cranach ons land verlieten. In de lezing legt hij de puzzelstukken bij elkaar die hij aantrof in de archieven van Parijs, Den Haag, Koblenz en Brussel. Aan de hand van veel beeldmateriaal leer je hoe privéverzamelaars, kunsthandelaars en grote veilinghuizen meegingen in het nazi-programma.

Na de oorlog keerden sommige schilderijen terug naar ons land. De meeste vooraanstaande musea hebben stukken die ooit in nazi-Duitsland waren. Tal van stukken raakten zoek of zitten nog steeds in buurlanden.

Deze site maakt gebruik van cookies om informatie op uw computer op te slaan. Gaat u akkoord? Meer informatie