De 21ste eeuw tijd zal wellicht door niets meer bepaald worden dan door de ontluikende artificiële intelligentie en ons vermogen om ermee om te gaan. Zelfs Hegel had niet durven voorspellen dat zijn objectieve geest – de veruitwendiging van de menselijke rede in het recht, de moraal, de staat, techniek, etc. – ooit tot leven zou komen. Het gevolg is dat onze leefwereld steeds meer wordt gekoloniseerd door algoritmes waarvan de werking en de finaliteit voor ons verborgen blijven.
Zoals elke verandering van habitat zorgt dit voor een verregaande heroriëntering van ons handelen en denken. Het eerste slachtoffer is onze aandacht, die steeds meer gekaapt wordt door voorspellende algoritmes als die van Google en Facebook. Tegelijk bepalen diezelfde algoritmes in toenemende mate aan welke informatie we blootgesteld worden, waardoor ze een aanzienlijke impact op ons mens- en wereldbeeld hebben. Daarnaast meten en sturen smart-toestellen en apps onze productiviteit, lichaamsbeweging, vrije tijdsbeleving, voeding en gezondheid, om er maar enkele te noemen.
De rode draad doorheen deze ontwikkelingen is dat onze autonomie steeds meer onder druk komt te staan. Daarnaast ondermijnt de algoritmische ‘nudging’ – het beperken van onze keuzemogelijkheden tot een klein aantal, vaak soortgelijke opties – ook ons vermogen tot onafhankelijke morele reflectie.
Na twee sessies zullen cursisten zich een beeld kunnen vormen van de belangrijkste transformaties van onze leefwereld door toedoen van algoritmes, en van de directe en indirecte implicaties voor ons handelen en zelfverstaan. Met name zullen de cursisten in staat zijn om te identificeren hoe de toenemende algoritmificatie hun eigen autonomie aantast. Daardoor zullen ze in staat zijn om deel te nemen aan een kritische dialoog over potentiële uitwegen en emancipatorische tendensen, die het laatste deel van de cursus zal uitmaken.
